Կենտրոնական բանկ. ՀՀ վարչապետների մշտական գայթակղություն

2014 թվականի դեկտեմբերի 18-ին, ինֆլյացիոն ճնշման և դրամի արժեզրկման հզոր ալիքի օրերին, Երևանի խոշոր սուպերմարկետներում անձամբ գնագոյացման շտկումներ անող վարչապետ Հովիկ Աբրահամյանը «տեղն էր դնում» արտարժույթի փոխանակման կետերի աշխատողներին, իսկ մեկ օր առաջ էլ հրապարակված ՀՀ վարչապետի հայտարարության մեջ ասվում էր. «ՀՀ կառավարությունը շարունակում է հավատարիմ մնալ լողացող փոխարժեքի որդեգրված քաղաքականությանը»: Պարզ չէր, իհարկե, ինչ գործիքով է ՀՀ կառավարությունը հավատարիմ մնում մի քաղաքականության, որն իրականացնում է իրենից անկախ Կենտրոնական բանկը, կամ ինչ լծակներ նկատի ուներ վարչապետը, երբ փոխանակման կետերի աշխատակիցներին սպառնում էր լիցենզիայից զրկել։

­Ֆի­նան­սա­կան ան­մատ­չե­լիութ­յամբ պայ­մա­նա­վոր­ված՝ բու­ժօգ­նութ­յան չդի­մե­լու ցու­ցա­նի­շը ­Հա­յաս­տա­նում 2016թ. կազ­մել է 17.2%։ Բժշ­կա­կան օգ­նութ­յան դի­մե­լու անհ­րա­ժեշ­տութ­յան գի­տակց­ման դեպ­քում բժշկի չդի­մած ան­ձանց քա­նա­կը վեր­ջին 7 տա­րում ա­ճել է գրե­թե եր­կու ան­գամ. ե­թե 2009թ. չդի­մե­լիութ­յան ցու­ցա­նի­շը կազ­մել է 19.2%, ա­պա 2012թ.՝ 35.2%, իսկ 2016թ.՝ 36.8%:

Տարիները մարդկանց հիշողությունից բնականորեն կջնջեն, թե որ կառավարությունը որ տարում ինչքան բյուջե է հավաքել կամ աշխատավարձ տվել։ Անգամ չի հիշվի, թե որքան տնտեսական աճ է արձանագրվել կամ ինչ-որ սակագին փոխվել: Մարդիկ միայն կհիշեն, թե որ կառավարությունը ինչ ինստիտուցիոնալ համակարգ է ներդրել, որը մարդկանց կյանքի որակն է փոխել: Այս տեսանկյունից, օրինակ, բոլորը միշտ կհիշեն, թե որ կառավարությունն է ԱՊՊԱ ներդրել:

Որպես հիմնարար ինստիտուցիոնալ բարեփոխում այսօր սեղանին առկաներից ամենահասունացածը, վերջնամշակվածն ու իրականացման համար պատրաստը պարտադիր կուտակային կենսաթոշակային համակարգի ներդրումն է: Այս տեսանկյունից ներկայի ինտրիգն այն է, թե մարդկանց ապագա հիշողություններում ո՞ր կառավարությունները կմնան որպես կենսական նշանակության այս համակարգը մինչև վերջ ներդնել չկարողացածներ, և ո՞ր կառավարությանն այն հաջողվեց, քանզի, միևնույն է, չներդնելու այլընտրանք կարծես չկա: Նշված համատեքստում գործող կառավարությունն, անշուշտ, շահեկան վիճակում է:

Մարդ­կա­յին կյան­քը արժ­ևո­րե­լու և­ ի­մաս­տա­վո­րե­լու գոր­ծում կրո­նա­կան կազ­մա­կեր­պութ­յուն­նե­րը ռազ­մա­վա­րա­կան դե­րա­կա­տա­րում ու­նեն, որն ա­ռա­վել կար­ևոր­վում է ըն­տա­նի­քի, ծնե­լիութ­յան, ա­ռող­ջութ­յան, բռնութ­յան և ­հա­մայն­քա­յին խնդիր­նե­րի հա­մա­տեքս­տում, ինչ­պես նաև բնակ­չութ­յան և ­զար­գաց­ման ժա­մա­նա­կա­կից մար­տահ­րա­վեր­նե­րին ըն­դա­ռաջ: Պտ­ղի սե­ռի խտրա­կան ընտ­րութ­յան մար­տահ­րա­վե­րին հա­ջո­ղութ­յամբ դի­մա­կա­յե­լու ե­րաշ­խիք­նե­րից կար­ևո­րա­գույ­նը հա­մայն­քում հան­րա­յին կար­ծիք ձևա­վո­րող ա­ռաջ­նորդ­նե­րի, այդ թվում կրո­նա­կան կազ­մա­կեր­պութ­յուն­նե­րի, ռազ­մա­վա­րա­կան հա­մա­գոր­ծակ­ցութ­յունն է: ­Փոխ­կա­պակց­վա­ծութ­յան ներ­կա պայ­ման­նե­րում հրա­մա­յա­կան է դառ­նում կրո­նա­կան և ­քա­ղա­քա­ցիա­կան հա­սա­րա­կութ­յան կազ­մա­կեր­պութ­յուն­նե­րի (ՔՀԿ), կա­ռա­վա­րութ­յան և ­զար­գաց­ման մի­ջազ­գա­յին գոր­ծըն­կեր­նե­րի ջան­քե­րի հա­մա­տե­ղու­մը: ­Սո­ցիա­լա­կան ցան­կա­լի փո­փո­խութ­յուն­նե­րի հաս­նե­լու հա­մար նրանք պետք է ձգտեն փոխ­գոր­ծակ­ցել, և ­միայն հա­մա­տեղ ջան­քե­րի արդ­յուն­քում հնա­րա­վոր կլի­նի հա­յաս­տան­յան հա­սա­րա­կութ­յու­նում, հա­մայնք­նե­րում և­ ըն­տա­նիք­նե­րում գեն­դե­րա­յին հա­վա­սա­րակշ­ռութ­յուն ա­պա­հո­վել վե­րար­տադ­րո­ղա­կան ո­րո­շում­ներ կա­յաց­նե­լիս: Ն­ման հա­մա­գոր­ծակ­ցութ­յուն կա­րող է ձևա­վոր­վել այն ար­ժեք­նե­րի, ա­վան­դույթ­նե­րի ու հա­վա­տամ­քի հի­ման վրա, ո­րոնք ըն­կած են նաև մի շարք հիմ­նա­րար ի­րա­վունք­նե­րի հիմ­քում: Այն կա­րող է խարսխ­վել նաև մար­դու ար­ժա­նա­պատ­վութ­յան և ­մար­դու ի­րա­վունք­նե­րի հա­մընդ­հա­նուր տես­լա­կա­նի վրա: ­Կա­նանց նկատ­մամբ բռնութ­յու­նը, նե­րառ­յալ դրա վա­տա­գույն դրսևո­րու­մը՝ աղ­ջիկ ե­րե­խա­յի ման­կաս­պա­նութ­յու­նը, մար­դու ար­ժա­նա­պատ­վութ­յան, հետ­ևա­բար մար­դու ի­րա­վունք­նե­րի խախ­տում է:

Սույն համառոտագրի նպատակն է եղել վերլուծել մշտադիտարկված էլեկտրոնային լրատվամիջոցների նյութերը, որոնք լուսաբանել են պտղի սեռի խտրական ընտրության թեման, և ընդհանուր առմամբ կանանց և աղջիկների արժևորմանը վերաբերող հոդվածները: Մանրակրկիտ ուսումնասիրվել է էլեկտրոնային լրատվամիջոցների նյութերի բովանդակությունը՝ կանանց կամ տղամարդկանց վերաբերյալ ոչ ճշմարտացի, խեղաթյուրված կամ կանխակալ պնդումները կամ հաղորդումները բացահայտելու համար: Կատարվել է այս բոլոր հարցերի առանձին-առանձին վերլուծություն, չափագրում, ինչպես նաև առանձնացում, ինչը թույլ է տվել վերլուծել լրատվամիջոցի կողմից դիտավորությամբ կամ առանց դիտավորության կարծրատիպային լուսաբանման մակարդակը, որը հանգեցրել է հասարակության մեջ շրջանառվող կանխակալ մտքերի ազատ ներթափանցմանը ներս՝ վերահաստատելով առկա իրավիճակը: